Podział dysku na partycje jest – wbrew pozorom – bardzo prosty, zwłaszcza w Windows 10. Wiedza o dzieleniu, tworzeniu, rozszerzaniu czy łączeniu partycji może się przydać na każdym etapie korzystania z komputera. Sam proces wymaga od nas kilku, góra kilkunastu kliknięć myszką i kilku minut czasu. Zatem: jak podzielić dysk na partycje i co to nam daje? Wszystkiego dowiesz się z naszego poradnika. Czym są partycje i po co są na dysku? Zanim zaczniemy tłumaczyć, jak podzielić pamięć jednego dysku na kilka wirtualnych części – przyjrzyjmy się temu, czym są partycje. Według definicji to obszar dysku twardego, który obsługuje konkretny format plików, a system operacyjny widzi go jako osobny napęd. Podzielenie dysku na kilka partycji jest formą zabezpieczenia na wypadek awarii plików (na przykład na dysku C:, który najczęściej jest systemowym). Oznacza to, że jeśli w wyniku problemów z systemem będziemy musieli sformatować dysk (lub partycję), to odzyskanie danych z nośnika, na którym jest jedna partycja, może być trudne lub niemożliwe, bo awaria dotyczy całego wolumenu. Jeśli podzielimy dysk na partycje i na jednej trzymamy tylko system, a na drugiej pliki (od dokumentów, do plików gier czy zdjęć), to gdy zdarzy się awaria musimy sformatować tylko partycję dotkniętą awarią. O ile problemy z partycją nie są związane z awarią mechaniczną dysku, to pliki z niedotkniętego awarią wolumenu powinny być bezpieczne. Wydzielona przestrzeń na dysku pozwala też łatwiej zarządzać strukturą plików i folderów na dysku. Jeśli partycję C: traktujemy jako systemową, to kolejną (nazwaną dowolnie, chociaż najczęściej kolejną literą alfabetu) przechowujemy inne pliki. Co ważne – dzieląc jeden fizyczny dysk twardy na kilka partycji jesteśmy (w praktyce) ograniczeni wyłącznie liczbą dostępnych gigabajtów pamięci. Poza bezpieczeństwem, dzielenie dysku na partycje daje też wiele dodatkowych możliwości – na przykład instalowanie kilku systemów na jednym komputerze. Dzięki podziałowi fizycznego nośnika na kilka wolumenów możemy na jednym komputerze korzystać z Windowsa, Linuxa czy iOSa. To bardzo ważne w przypadku użytkowników komputerów Apple, bo niektóre programy – na przykład księgowe – działają wyłącznie na pecetach. Podział dysku na partycje pozwala na uruchomienie Windowsa na… Macu! Oczywiście – dzieląc dysk na wolumeny wciąż utrzymujemy wszystkie dane na jednym fizycznym nośniku. W przypadku dysków talerzowych (HDD) powinniśmy regularnie defragmentować dane na każdej z partycji, zwłaszcza jeśli zależy nam na szybkości działania. Jednak w przypadku superszybkich dysków SSD (SATA/ liczba partycji czy rozproszenie danych w fizycznej strukturze dysku nie ma wpływu na działanie czy prędkość odczytu i zapisu. Dyski SSD znajdziesz tutaj: Co ważne: dzielenie czy zarządzanie partycjami jest bardzo ważne gdy instalujemy w komputerze nowy fizyczny dysk. Komputer nie będzie go widział, dopóki nie stworzymy na nim partycji. W systemie Windows 10 możemy w tym celu użyć aplikacji do zarządzania dyskami, w której przydzielimy wolną przestrzeń do nowych partycji. Skoro wiemy już czym jest i co dają partycje na dysku – przyjrzyjmy się temu, jak je stworzyć. Jak podzielić dysk na partycje w systemie Windows 10? Tworzenie partycji przy pomocy wbudowanych funkcji systemu Windows 10 jest prostsze niż kiedykolwiek. I chociaż nadal niektórzy korzystają ze starszych wersji tego systemu (Windows 7, Windows XP, itp.), to z racji braku ich wsparcia przez producenta, skupimy się na tworzeniu partycji w Windows 10. Ale bez obaw – sam proces tworzenia, dzielenia, usuwania czy łączenia partycji wygląda bardzo podobnie w starszych wersjach systemu operacyjnego. Zatem – jak podzielić dysk na partycje: klikamy w logo Windows w lewym dolnym rogu ekranu, wpisujemy „Utwórz i sformatuj partycje dysku twardego” – odpowiednia aplikacja pojawi się w wynikach wyszukiwania; uruchamiamy program do partycjonowania dysku w komputerze, uruchomi się aplikacja „Zarządzanie dyskami”, w której widoczne są wszystkie fizyczne dyski twarde oraz wirtualne wolumeny (partycje). Pewnym zaskoczeniem może być to, że poza podstawową partycją systemową zobaczymy też inne, których nie widzimy na co dzień w Eksploratorze, które nie mają przydzielonych literek – na przykład „System” czy „Partycja odzyskiwania”. Są to partycje systemowe, niezbędne do poprawnej pracy Windowsa – nie powinniśmy ich ruszać ani usuwać, w oknie aplikacji zobaczymy również informacje o układzie dysków, systemach plików, pojemności, procentowym zapełnieniu każdego wolumenu oraz przydzielonej i nieprzydzielonej przestrzeni dyskowej, tworzenie nowej partycji wymaga wolnej (niezagospodarowanej) przestrzeni dyskowej. Najczęściej jest ona w całości zajęte przez wolumen systemowy, więc musimy najpierw zmniejszyć jedną z partycji, klikamy prawym przyciskiem myszy na partycję, którą chcemy zmniejszyć, i wybieramy „Zmniejsz wolumin…”. Program poprosi nas o chwilę cierpliwości na oszacowanie dostępnego miejsca i pokaże nam ile megabajtów przestrzeni dyskowej możemy wykorzystać. Ważne: program do zarządzania dyskami w Windows 10 opiera się na pojemności dysku wyrażonej w megabajtach (MB). Warto pamiętać, że jeden gigabajt (GB) to 1024 megabajty. gdy określimy ilość przestrzeni dyskowej, której potrzebujemy, klikamy w „Zmniejsz”. System znowu poprosi nas o cierpliwość i po wprowadzeniu zmian zobaczymy w oknie aplikacji nieprzydzieloną przestrzeń oraz zmniejszoną partycję, klikamy nieprzydzieloną przestrzeń prawym przyciskiem myszy i wybieramy opcję „Nowy wolumin prosty”. W oknie pojawi się kreator tworzenia nowej partycji dyskowej, podajemy rozmiar (w megabajtach) tworzonej partycji i jej literę oraz wybieramy system plików (standardem jest NTFS), po zaakceptowaniu zmian możemy nadać nowemu dyskowi nazwę i sformatować go, gotowe – właśnie stworzyliśmy nową partycję (czyli dysk wirtualny) w naszym komputerze. Zobacz ofertę dysków HDD: Jak widzimy, tworzenie nowej partycji na dysku jest dosyć proste, a samo oprogramowanie do zarządzania partycjami i dyskami w komputerze z Windows 10 – dosyć intuicyjne. Co ważne: bardzo podobnie wygląda dzielenie nowego dysku na partycje – mamy wtedy więcej nieprzypisanej przestrzeni, którą możemy podzielić na widoczne dla systemu wolumeny. Pamiętajmy jednak, że usuwanie partycji w tym programie zawsze wiąże się z utratą danych, które się na niej znajdują. Dlatego jeśli planujemy dogłębne zmiany w strukturze wolumenów na dysku – pamiętajmy o tym, żeby zrobić kopię zapasową plików. Ale jest jedna sytuacja, w której taki podział jest dużo bardziej istotny: instalacja systemu operacyjnego od zera. Tworzenie partycji na dysku podczas instalacji systemu Windows 10 Czasy regularnego przeinstalowywania systemu (na przykład Windows XP) tylko po to, żeby komputer działał szybciej mamy na szczęście już za sobą. Ale wciąż jest wiele sytuacji, w których powinniśmy zainstalować system operacyjny od nowa: wymieniamy dysk twardy na nowy (np. stary talerzowy zastępujemy nowym, szybszym SSD), stary dysk uległ uszkodzeniu zmieniliśmy konfigurację komputera tak bardzo, że mniej czasu zajmie postawienie nowego systemu. I to właśnie podczas instalacji systemu Windows najczęściej dzielimy dostępną przestrzeń dyskową na partycje. Pomaga w tym instalator, który krok po kroku pozwala sformatować, usunąć czy utworzyć nowe partycje – nie tylko systemowe. Jak podzielić dysk na partycje podczas instalacji systemu Windows 10: po uruchomieniu instalatora systemu z nośnika (czy to z dysku USB, czy to z płyty) przechodzimy kolejne kroki – instalacja systemu jest dosyć prosta i wymaga najczęściej od nas kolejnych kliknięć w „dalej”, wyrażenia kilku obowiązkowych zgód i podania klucza systemu, po wyborze sposoby instalacji nowego systemu pojawi się okno podziału dysku na partycje, w którym możemy zarządzać przestrzenią dyskową i utworzyć lub wybrać partycję do instalacji nowego systemu, przydzielamy przestrzeń, nadajemy kolejnym wolumenom litery i wybieramy dysk instalacyjny. Po zakończeniu dzielenia dysku na partycję podczas stawiania systemu operacyjnego uruchomi się instalator, który poprosi nas o chwilę cierpliwości. Jeśli mamy dysk SSD – potrwa to chwilę; jeśli stawiamy system na dysku talerzowym – ta chwila może być dłuższa (ze względu na niższą prędkość pracy tych urządzeń). Dyski SSD znajdziesz tutaj: Programy do dzielenia i zarządzania partycjami na dysku Chociaż wbudowana aplikacja do zarządzania partycjami w systemie Windows jest bardzo przydatna i przyjazna użytkownikom, a do tego pozwala na wprowadzenie wielu zmian, to niektórzy użytkownicy mogą potrzebować dodatkowych funkcji. Z myślą o nich powstały dedykowane programy do dzielenia dysków na partycje. Warto wspomnieć, że są to najczęściej aplikacje freemium (czyli podstawowe funkcje są darmowe; dodatkowe – płatne), jednak mają funkcje niespotykane w narzędziu wbudowanym w system Windows. Obecnie na rynku dostępne są trzy najpopularniejsze programy do zarządzania partycjami na dysku: MiniTool Partition Wizard (darmowy w podstawowej wersji), AOMEI Partition Assistant (darmowy w podstawowej wersji) i EaseUS Partition Master (licencja wieczysta za nieco ponad 200 zł). Zobacz ofertę laptopów w super cenach: Te narzędzia sprawdzą się w profesjonalnym zarządzaniu partycjami systemowymi i dyskami fizycznymi oraz mają kilka dodatkowych funkcji, które odróżniają je od aplikacji systemowej Windowsa. Poza podstawowym zarządzaniem partycjami pozwalają dodatkowo na: EaseUS Partition Master – wsparcie większej liczby systemu plików na dysku (FAT12, FAT15, FAT32, NTFX, EXT2, EXT3 i ReFS) oraz obsługa dużych dysków twardych (o pojemności do 8 TB, również tych działających w oparciu o standardy typowe dla serwerów, takie jak SCSI czy FireWire), MiniTool Partition Wizard – unikalną cechą tego programu jest możliwość przeniesienia systemu operacyjnego na inną partycję bez konieczności przeinstalowywania, AOMEI Partition Assistant – poza typowymi funkcjami programu do tworzenia partycji pozwala również na obustronną konwersję plików ze standardów NTFS i FAT32. Jak zmniejszyć lub rozszerzyć partycję na dysku? Zmniejszanie lub rozszerzanie rozmiaru partycji w Windows 10 jest dosyć proste i możemy to zrobić samodzielnie w dedykowanej aplikacji do zarządzania dyskami. Podobnie jak w przypadku tworzenia nowej partycji wpisujemy po otwarciu menu Start „Utwórz i sformatuj partycje dysku twardego” i uruchamiamy oprogramowanie. Jeśli mamy wolne miejsce do zagospodarowania na dysku, o które chcemy rozszerzyć jedną a partycji: klikamy w partycję, którą chcemy rozszerzyć prawym przyciskiem myszy, wybieramy „Zwiększ wolumin…”, podajemy wartość (w MB), o którą aplikacja powinna zwiększyć przestrzeń dyskową przypisaną do tej partycji (aplikacja zaproponuje maksymalną dostępną), zatwierdzamy i czekamy aż program zapisze naszą decyzję. Jeśli chcemy zmniejszyć partycję, a potem przydzielić wolne miejsce do innego lub nowego wolumenu, to: klikamy w partycję, którą chcemy rozszerzyć prawym przyciskiem myszy, wybieramy „Zmniejsz wolumin…”, podajemy wartość (w MB), o którą aplikacja powinna zmniejszyć przestrzeń dyskową przypisaną do wybranej partycji, zatwierdzamy i czekamy aż aplikacja zapisze naszą decyzję. Jak połączyć partycje na dysku? Łączenie partycji na dysku wygląda w praktyce jak rozszerzanie rozmiaru woluminu. Najprostszym rozwiązaniem jest przeniesienie danych z partycji, którą chcemy połączyć na inny nośnik (np. dysk zewnętrzny lub docelową partycję). Gdy zabezpieczyliśmy dane, możemy przejść do łączenia partycji dysku na komputerze z systemem Windows 10: uruchamiamy aplikację do zarządzania dyskami (w menu Start wpisujemy „Utwórz i sformatuj partycje dysku twardego”), wybieramy partycję, którą chcemy połączyć z drugą, usuwamy ją – aplikacja spyta nas, czy chcemy na pewno to zrobić. Jeśli mamy wykonaną kopię zapasową tych plików, klikamy tak, program poprosi nas o chwilę cierpliwości, po zakończeniu pracy pokaże się nieprzypisana przestrzeń dyskowa, klikamy prawym przyciskiem myszy na docelową partycję, z którą chcemy połączyć tę, którą właśnie usunęliśmy, wybieramy „Zwiększ wolumin…” i przypisujemy do partycji dodatkową przestrzeń, po zaakceptowaniu zmian pokaże się nowa, połączona partycja. Zobacz ofertę dysków HDD: Jak usunąć partycje na dysku i z czym to się wiąże (nie tylko w Windows 10) Ostatnim działaniem, które możemy wykonać z partycjami na dysku komputera, jest ich usuwanie. Przy pomocy aplikacji do zarządzania dyskami w Windows 10 możemy pozbyć się każdej z partycji poza systemowymi. Pamiętajmy, że usunięcie partycji wiąże się z: utratą danych, które są na niej zapisane, powiększeniem nieprzypisanej przestrzeni dyskowej. Zatem jak usunąć partycje w systemie Windows 10: wyszukujemy w menu Start „Utwórz i sformatuj partycje dysku twardego” i uruchamiamy aplikację, wybieramy partycję, którą chcemy usunąć i klikamy prawym przyciskiem myszy, w menu kontekstowym klikamy na „Usuń wolumin…”, jeśli system na to pozwala (czyli usuwamy partycję inną niż systemowa), zostaniemy zapytani o to, czy na pewno tego chcemy i poinformowani, że ta akcja wiąże się z utratą zapisanych w tym woluminie danych (dlatego ważne jest zrobienie kopii zapasowej tych danych, zwłaszcza jeśli będziemy ich potrzebować), gdy jesteśmy pewni naszej decyzji klikamy na „Tak” i aplikacja poprosi nas o chwilę cierpliwości, po zakończeniu procesu usuwania partycji pojawi się nowe, nieprzydzielone miejsce na dysku, na którym możemy stworzyć nową partycję. Jeśli jednak chcemy zachować obecnie posiadaną na dysku partycję, a jedynie usunąć z niej dane, a przy okazji zmienić jej strukturę plików – możemy skorzystać z innego dedykowanego narzędzia w systemie Windows 10. Jak sformatować partycję: uruchamiamy Eksploratora Windows, klikamy na „Ten komputer”, wybieramy dysk, który chcemy sformatować i klikamy w jego ikonę prawym przyciskiem myszy, wybieramy „Formatuj” i przechodzimy kolejne kroki, w których możemy zmienić system plików (np. FAT32 lub NTFS) i jeśli jesteśmy pewni, zatwierdzamy, program przypomni nam o tym, że utracimy nieodwracalnie dane – jeśli jesteśmy pewni, klikamy dalej, program potrzebuje chwili na sformatowanie dysku. Jeśli chcemy sformatować dysk systemowy (najczęściej C) musimy skorzystać z innych rozwiązań: Recovery Console, czyli narzędzia do przywracania dysku – możemy uruchomić je z nośnika instalacyjnego, narzędzie do naprawy systemu – przy jego pomocy możemy utworzyć dysk z kopią zapasową systemu i punktem przywrócenia, a zarazem – sformatować dzięki komendzie format c: /fs:NTFS dysk systemowy, dysk lub pendrive instalacyjny – przy jego pomocy możemy dowolnie modyfikować przestrzeń dysku twardego (działanie tego rozwiązania do formatowania dysku systemowego opisaliśmy przy okazji tworzenia partycji podczas instalacji systemu Windows), jednego z alternatywnych programów do zarządzania partycjami na dyskach.